Ο ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΝΑΟΣ ΚΟΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Λίγο έξω από το χωριό υπάρχει η εκκλησία της Θεοτόκου γνωστή ως Παναγιά η οποία είναι ερειπωμένη και πιστεύεται ότι ήταν άλλοτε καθολικό μοναστήρι ή μάλλον εκκλησία μετοχιού και μάλιστα της μονής Θεοτόκου των Πάντων Χαράς των Στροφάδων. Η απομονωμένη θέση κοντά σε πηγή νερού κάνει πολύ πιθανή την ανέγερση του μνημείου αρχικά ως καθολικό. Η Θεοτόκος του Ανήλιου είναι σχεδόν άγνωστη. Μια φωτογραφία του εσωτερικού της δημοσιεύτηκε προ πολλών ετών από τον Struck, του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου. Γραπτές πληροφορίες για τον εκκλησία δεν υπάρχουν. Δυστυχώς ο ναός δεν είναι απλώς ερειπωμένος αλλά και καταδικασμένος να καταστραφεί. Η πλήρης εγκατάλειψη και οι ευνοϊκές περιβαλλοντικές συνθήκες επέτρεψαν τη διάλυση του κτιρίου από τη βλάστηση. Πλήθος από δέντρα έχουν φυτρώσουν από παλιά πάνω στους ερειπωμένους τοίχους έτσι ώστε να χωρίσουν σε κομμάτια και ενίοτε να τους μετακινήσουν από τη θέση τους. Κατασκευάστηκε με τους πωρόλιθους της Μεταμόρφωσης του Σωτήρως. Ο ναός διατηρήθηκε σε καλή κατάσταση μέχρι το τέλος του 19^ου αι. Ύστερα άρχισε να καταστρέφεται. Εύκολα διαπιστώνεται ότι η εκκλησία δεν έχει όπως συχνά συμβαίνει σε βυζαντινά μνημεία πολλές φάσεις κατασκευής. Μόνο μετά την ερείπωση του οι χωρικοί έκτισαν από πωρόλιθους πρόχειρους τοίχους για να συγκρατήσουν στη θέση τους τις πλάγιες θύρες και το παράθυρο της κεντρικής κόγχης του ιερού. Είναι επίσης άγνωστο πότε απομονώθηκε το διακονικό με τοίχο ώστε να δημιουργηθεί εκεί ένα πρόχειρο οστεοφυλάκιο. Ο ναός είναι βασιλική, εγγράφεται σε ορθογώνιο διαστάσεων 12,51 Χ 8,63μ. Η Παναγιά του Ανήλιου είναι μια τρίκλιτη ξυλοστέγαστη βασιλική με θολοσκέπες το ιερό. Είναι δρομική με νάρθηκα τριμερής ως προς το πλάτος. Το πλάτος του ιερού όπως και του μεσαίου κλίτους είναι 2.74 μ. και το πλάτος του νάρθηκα 2,63 μ. Έτσι ο κυρίως ναός μαζί με το ιερό πλησιάζει σε αναλογίες το τετράγωνο 1/1,05. Πιθανότατα να είχε υπερυψωμένο φωταγωγό στο μεσαίο κλίτος.

Δυστυχώς μετά την εν μέρει καταστροφή του ναού οι κάτοικοι χωρίς να γνωρίζουν την αξία του έπαιρναν τους πωρόλιθους για δική τους χρήση.

Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερση του ναού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρως (μάρμαρα και πωρόλιθους) δεν υπάρχουν στη περιφέρεια άρα μεταφέρθηκαν από μακριά. Έτσι συμπεραίνουμε ότι υπήρχαν δρόμοι αλλά και οι κάτοικοι είχαν οικονομική άνεση.

Τέλος παλαιότερα εκεί γίνοταν πανηγύρι, σαράντα μέρες μετά το Πάσχα (του Αρουσαλιού) που διαρκούσε τρείς μέρες. Σήμερα γίνεται λειτουργία μια φορά το χρόνο στις 20 Αυγούστου.

Στις φονικές πυρκαγιές του 2007 ο ναός υπέστει σοβαρές καταστροφές.

Κάηκαν τα ξύλινα υποστυλώματα που περιμετρικά στήριζαν τους τοίχους του κτηρίου με συνέπεια να καταρρεύσουν τμήματα του νότιου και βόρειου τοίχου, της καμάρας του διακονικού, καθώς και η νοτιοανατολική γωνία. Σημειώνεται ότι οι τοίχοι του ναού είχαν υποστυλωθεί το 1996 από την 6η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Πλέον έχει κατασκευαστεί σκέπαστρο για την προστασία του ναού.

Στο pdf που ηπάρχει παρακάτω θα βρείτε μια έκθεση της χριστιανικής αρχαιολογικής εταιρίας και συγκεκριμένα του Χαράλαμπου Μπούρα για τον ναό.